ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΤΡΟΦΙΜΑ ΛΟΙΠΟΝ…. Ποιά μπορεί να είναι??Συμπεριλαμβάνονται στο διατροφικό σας ημερήσιο πλάνο και αν ναι γνωρίζετε τις ευεργετικές τους ιδιότητες??Τα οφέλη τους στον οργανισμό και την θρεπτική τους αξία??Μπορεί να ακούγεται σαν ένας νεολογισµός του 21ου αιώνα, αλλά σίγουρα όλοι σας χρησιμοποιείτε σε καθημερινή βάση κάποια από τα λεγόµενα «λειτουργικά» τρόφιµα. Ο Ιπποκράτης ήτανε ο πρώτος που μίλησε για την αξιοποίηση της διατροφής στην αντιμετώπιση κάποιων ασθενειών, 2400 χρόνια πριν, με την εξής φράση « Αφήστε την τροφή να είναι το φάρμακό σας και το φάρμακό σας να είναι η τροφή». Κατ΄ επέκταση λοιπόν, τα λειτουργικά τρόφιμα, σε συνδυασμό πάντα με μια ισορροπημένη διατροφή, θα μπορούσαν να είναι τόσο η τροφή όσο και το φάρμακό σας. Τι εννοούμε λοιπόν λέγοντας λειτουργικά τρόφιμα??Είναι τα τρόφιμα τα οποία, πέραν της θρεπτικής τους αξίας, περιέχουν κάποιο συστατικό , που έχει ευεργετική επίδραση σε πολλές λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού, μειώνοντας τον κίνδυνο από ασθένειες. Για παράδειγμα, στην προστασία από καρδιαγγειακά νοσήματα, στην καλή λειτουργία του γαστρεντερικού συστήματος, στην πρόληψη κατά του καρκίνου, στην αντιμετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη, της παχυσαρκίας στην ενίσχυση της αντιοξειδωτικής άμυνας του οργανισμού καθώς επίσης και στην διατήρηση μιας υγιούς ψυχικής κατάστασης. Τα λειτουργικά τρόφιμα θα πρέπει να παραμένουν τρόφιμα, και όχι χάπια ή κάψουλες ,έτσι ώστε να αποτελούν μέρος μιας φυσιολογικής και ισορροπημένης διατροφής, όπως προαναφέρθηκε. Από πρακτική άποψη ένα λειτουργικό τρόφιµο μπορεί να είναι είτε ένα τρόφιµο το οποίο έχει εμπλουτισθεί με κάποιο συστατικό (π.χ. µαργαρίνη εµπλουτισµένη µε φυτοστερόλες, γιαούρτι µε προβιοτικά, χυµός ή γάλα εµπλουτισµένο µε βιταµίνες και ασβέστιο) είτε ένα τρόφιµο από το οποίο έχει αφαιρεθεί ένα συστατικό, έτσι ώστε να έχει µειωµένα, δυσµενή αποτελέσµατα στην υγεία (π.χ. τρόφιμα χωρίς λακτόζη, τρόφιμα χωρίς γλουτένη, τρόφιμα με μειωμένα λιπαρά). Σε αντίθεση µε τα συµβατικά τρόφιµα που µπορούν να φέρουν στην επισήµανσή τους µόνο ισχυρισµούς περί διατροφής, τα λειτουργικά τρόφιµα µπορούν να φέρουν και ισχυρισµούς περί υγείας.
Ας αναλύσουμε λοιπόν κάποια από τα λειτουργικά τρόφιμα και τις ευεργετικές τους ιδιότητες:
Γιαούρτια με προβιοτικά (probiotics) Πρόκειται για τα «καλά» ζωντανά μικρόβια, που βρίσκονται φυσιολογικά στην εντερική χλωρίδα του ανθρώπου και σε ζυμούμενα προϊόντα, όπως το γιαούρτι με πέτσα, το κεφίρ και το ξινόγαλα, τα οποία, όταν καταναλωθούν βοηθούν τόσο στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού όσο και του γαστρεντερικού συστήματος. Τα τελευταία χρόνια οι εταιρείες γαλακτοκομικών δημιούργησαν προϊόντα στα οποία προσέθεσαν ζωντανά μικρόβια, με σκοπό να αυξήσουν την ωφελιμότητά τους.
Μαργαρίνες με φυτικές στερόλες και στανόλες
Οι φυτικές στερόλες και στανόλες είναι φυσικά συστατικά ορισμένων φυτικών τροφών, κυρίως φρούτων και λαχανικών, οι οποίες προφυλάσσουν από τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου, μειώνοντας τα επίπεδα της χοληστερόλης στο αίμα.
Τρόφιμα εμπλουτισμένα με φυτικές στερόλες/στανόλες είναι οι φυτικές μαργαρίνες,τα γαλακτοκομικά προϊόντα και τα δημητριακά ολικής άλεσης.
Η καθημερινή κατανάλωση μέχρι 2 γρ. φυτικών στερολών ή στανολών μειώνει τα επίπεδα ολικής χοληστερόλης στο αίμα μέχρι 10%, καθώς και τα επίπεδα της LDL (κακής χοληστερόλης) κατά 10-14 %.
Δημητριακά πρωινού εμπλουτισμένα με διαιτητικές ίνες
Οι διαιτητικές ίνες βρίσκονται σε τροφές όπως είναι τα φρούτα, τα όσπρια, η βρώμη τα εμπλουτισμένα δημητριακά πρωινού και συμβάλλουν αισθητά στην αποφυγή εμφάνισης καρκίνου του λεπτού και παχέος εντέρου. Με την κατανάλωση διαιτητικής ίνας αυξάνεται η ταχύτητα διέλευσης της τροφής από το έντερο, μειώνοντας έτσι τον χρόνο έκθεσης του εντέρου σε πιθανές καρκινογενείς ουσίες .Βρέθηκε ότι περίπου 30% των περιπτώσεων καρκίνου θα μπορούσε να αποφευχθεί, καταναλώνοντας καθημερινά τροφές πλούσιες σε διαιτητικές ίνες.
Ω-3 λιπαρά οξέα
Τα ω-3 λιπαρά οξέα, τα οποία βρίσκονται σε μεγάλη ποσότητα στα λιπαρά ψάρια (π.χ. σολομός, τόνος, σαρδέλες) και στους ξηρούς καρπούς, προστατεύουν από καρδιοπάθειες, συντελούν στη μείωση της αρτηριακής πίεσης, έχουν αντιφλεγμονώδη δράση και διερευνάται ο ρόλος τους σε χρόνιες παθήσεις (π.χ. ρευματοειδής αρθρίτιδα, ψωρίαση, καρκίνος).
Σύμφωνα με την Αμερικανική Ένωση Καρδιολογίας η κατανάλωση 2 μερίδων λιπαρών ψαριών την εβδομάδα βοηθά στην διατήρηση της καλής υγείας της καρδιάς και μειώνει την θνησιμότητα.
Συνοψίζοντας, τα λειτουργικά τρόφιμα έχουν προκύψει ως μια νέα ανάγκη της εποχής, καθώς ο λανθασμένος τρόπος ζωής (μη ισορροπημένη διατροφή, έλλειψη σωματικής δραστηριότητας, άγχος, κάπνισμα,) έχει οδηγήσει στη ραγδαία αύξηση διαφόρων χρόνιων νοσημάτων. Τα λειτουργικά τρόφιμα μπορούν να συμβάλλουν στην ενίσχυση της διατροφής, ωστόσο θα πρέπει να εντάσσονται σε ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο. Δεν αποτελούν ένα “μαγικό χάπι’’ αλλά ένα επιπλέον βοήθημα το οποίο θα ενισχύσει μια ήδη υπάρχουσα ισορροπημένη διατροφική συμπεριφορά.
Σας προσκαλούμε λοιπόν την Τετάρτη 24 και Πέμπτη 25 Μαΐου στο ΚΕΠ ΥΓΕΙΑΣ του Δήμου Ρήγα Φεραίου, στον πεζόδρομο Βελεστίνου ,για να ενημερωθούμε και να ανταλλάξουμε απόψεις όσον αφορά τις διατροφικές μας συνήθειες .Θα ακολουθήσουν αναλυτικές μετρήσεις και πολύτιμες συμβουλές .
Με εκτίμηση
Χαζλή Ισμήνη
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
Εθελόντρια-Μέλος του Δικτύου ΚΕΠ Υγείας Δήμου Ρήγα Φεραίου